Bir asırdan fazla bir süre önce Türkiye’nin Kahramanmaraş şehrinde ortaya çıkan Maraş dondurması, vanilya, frenk üzümü, şeftali ve fıstık gibi farklı tatlarda yapılan, elastik bir dokuya sahip kremsi, pürüzsüz bir tatlıdır.
Türk dondurması, dünyanın hiçbir yerinde kendi türündeki diğer tatlılara benzemez. ‘Maraş Dondurması‘ olarak bilinen eşsiz içeriği ve yoğun dokusu, yüzlerce yıllık bir tariften geliyor.
Maraş dondurması, yabani orkidelerin yumrularından elde edilen süt, şeker ve tozdan yapılır. Muhteşem aroması, eşsiz dokusu, sakızlı kıvamı ve en sıcak günlerde bile erimeyen formuyla Maraş dövme dondurma, Türkiye’ye özgü ve birçok ülkeye ihraç edilen muhteşem bir lezzetdir. Soğuk ve kıvamlı Maraş Dondurmasının hem hikayesi hem de tarifi oldukça ilginç.
Maraş Dondurmasının Öyküsü
Kahramanmaraş yazları çok sıcak olan bir bölgedir. Osmanlı döneminde soğuk hava deposu yoktu. Bu nedenle dağların güneş görmeyen yamaçlarında kuyular açılmış ve bu kuyular dağların zirvesinden getirilen buz parçaları ve karla doldurularak doğal bir buzdolabı oluşturulmuştur. İnsanlar bu kuyuları sadece serinletmek amacıyla doldurmakla kalmamış, aynı zamanda yazın tüketilecek soğuk yiyecekler yapmak için de kullanmışlardır.
Bu çeşitlerden biri de karsambaç denilen Osmanlı saraylarında tüketilen bir yemek türüdür . Yaz aylarında tüketilmek üzere karla dolu kuyuya birçok farklı aromatik bitki eklendi. Böylece buzlu bir tatlı elde edilmiş ve sarayda servis edilmiştir. Bir gün Karsambaçlılardan Maraşlı Osman Ağa, kar kuyusuna salep attı. Ertesi gün sakız gibi esnediğini ve tadının oldukça aromatik olduğunu fark etti. Sevdiği bu yiyecek etrafındakiler tarafından da çok sevilirdi. Keçi sütü dökerek bu yemeğe kıvam kattı. Böylece Maraş dondurmasının ilk örneği oluşturulmuş oldu. Yöre halkı tarafından bilinen ve daha sonra tüm Anadolu halkının bildiği ve özellikle yaz aylarında tüketilen bir yiyecek çeşidine dönüşmüştür.
Maraş Dondurması Yapımı
Maraş dondurmasını diğer dondurma çeşitlerinden ayıran en önemli özelliklerden biri keçi sütü kullanılmasıdır. Diğer dondurmalarda inek sütü tercih edilirken Maraş dondurmasında mutlaka keçi sütü kullanılmalıdır. Keçi sütü içindeki mikroorganizmaları yok etmek için 90 dereceye kadar kaynatılmalıdır. Bu işlemin ardından Yabani Orkide dediğimiz salep sütün içine eklenecektir. Maraş Ahir Dağı’ndaki yabani orkidelerin beyaz renkli yumruları tercih edilir. Bu yumrular önce ipe dizilir sonra Maraş sıcağında kurutulur. Daha sonra toz haline gelene kadar dövülür. Maraş dondurmasına aromatik tat veren hem keçi sütü hem de salep Ahir Dağı’ndan elde ediliyor.
Sütle karıştırılan salep ortalama 8 saat bekletilmelidir. Bundan sonra doğru kıvamı elde etmek için eksi 6 derece soğutulur. Hem dinlenme süresi hem de soğuma sıcaklığı, sakız gibi uzayan ve en sıcak yaz günlerinde bile bıçakla kesilecek bir dokuya sahip olan Maraş dövme dondurmanın en önemli sırlarından biridir.
Besleyici Maraş Dondurması
Maraş dondurması diğer dondurmalar gibi küçük bebekler tarafından tüketildiğinde herhangi bir problem yaratmaz ve tüketildiğinde boğazınızda herhangi bir rahatsızlık yaratmaz. Besleyici özelliği ile de bilinir. Süt tamamen doğal ortamda yetiştirilen keçilerden elde edildiği için kalsiyum oranı çok yüksektir. 100 gram dondurma aslında 135 miligram kalsiyum içerir. Ayrıca 115 miligram fosfor, 100 miligram sodyum ve 100 miligram potasyum içerir. Ayrıca A ve B vitaminleri açısından oldukça zengindir ve özellikle orta yaş ve üzeri kişilerin tüketmesi tavsiye edilir.
